ปวดท้อง แสบร้อน? รู้ทันโรคกระเพาะอาหาร อาการและการรักษา

ปวดท้อง แสบร้อน ท้องอืด? อาจเป็นโรคกระเพาะอาหาร! รู้จักกับอาการ สาเหตุ การรักษา และวิธีบรรเทาอาการ อ่านเลย!

โรคกระเพาะอาหาร (Gastritis) คือภาวะที่เยื่อบุกระเพาะอาหาร (Stomach Lining) เกิดการอักเสบ ซึ่งอาจเป็นแบบเฉียบพลัน (Acute) หรือเรื้อรัง (Chronic) ก็ได้ กระเพาะอาหารมีบทบาทสำคัญในการย่อยอาหาร หากเกิดการอักเสบจะส่งผลต่อการทำงานและสุขภาพโดยรวม การมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคกระเพาะอาหาร สาเหตุ อาการ การวินิจฉัย การรักษา การป้องกัน และการดูแลตนเอง จะช่วยให้เราจัดการกับภาวะนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ บทความนี้จึงรวบรวมข้อมูลที่สำคัญเกี่ยวกับโรคกระเพาะอาหาร เพื่อเป็นประโยชน์แก่ผู้ที่สนใจ

สาเหตุของโรคกระเพาะอาหาร (Causes of Gastritis)

สาเหตุของโรคกระเพาะอาหารมีหลายประการ ได้แก่

• การติดเชื้อแบคทีเรียเอชไพโลไร (H. pylori infection) : เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด เชื้อแบคทีเรียนี้สามารถอาศัยอยู่ในกระเพาะอาหารและทำให้เกิดการอักเสบ
• การใช้ยาแก้ปวด NSAIDs เป็นเวลานาน (Long-term use of NSAIDs) : ยาในกลุ่ม NSAIDs เช่น ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) นาพรอกเซน (Naproxen) อาจระคายเคืองเยื่อบุกระเพาะอาหาร 
• การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป (Excessive alcohol consumption) : แอลกอฮอล์สามารถกัดกร่อนเยื่อบุกระเพาะอาหาร
• ความเครียด (Stress) : ความเครียดเรื้อรังอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคกระเพาะอาหาร
• โรคภูมิต้านตนเอง (Autoimmune diseases) : ในบางกรณี ระบบภูมิคุ้มกันอาจโจมตีเซลล์ในกระเพาะอาหาร
• ภาวะอื่นๆ เช่น การผ่าตัด การบาดเจ็บ (Other conditions such as surgery or injury) : ภาวะเหล่านี้อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคกระเพาะอาหาร

อาการของโรคกระเพาะอาหาร (Symptoms of Gastritis)

อาการของโรคกระเพาะอาหารอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล บางรายอาจไม่มีอาการแสดง อาการทั่วไป ได้แก่

• ปวดท้องบริเวณใต้ลิ้นปี่ (Abdominal pain in the upper central abdomen) : เป็นอาการที่พบบ่อยที่สุด อาจปวดแบบแสบร้อน จุกเสียด หรือปวดแบบเป็นๆ หายๆ
• แสบร้อนท้อง (Burning sensation in the stomach) : รู้สึกแสบร้อนบริเวณท้องส่วนบน
• ท้องอืด ท้องเฟ้อ (Bloating and indigestion) : รู้สึกอึดอัด แน่นท้อง
• เรอ (Belching) : เรอบ่อย
• คลื่นไส้ อาเจียน (Nausea and vomiting) : คลื่นไส้อาเจียน
• เบื่ออาหาร (Loss of appetite) : ไม่อยากอาหาร
• อุจจาระดำ (Black stools – indicating bleeding) : หากมีเลือดออกในกระเพาะอาหาร อุจจาระอาจมีสีดำคล้ำ

อาการของโรคกระเพาะอาหารเฉียบพลันและเรื้อรัง (Symptoms of acute and chronic gastritis) : โรคกระเพาะอาหารเฉียบพลันมักมีอาการรุนแรงและเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ในขณะที่โรคกระเพาะอาหารเรื้อรังอาจมีอาการไม่รุนแรงแต่เป็นต่อเนื่องยาวนาน

การวินิจฉัยโรคกระเพาะอาหาร (Diagnosis of Gastritis)

การวินิจฉัยโรคกระเพาะอาหารทำได้โดย

• การซักประวัติและการตรวจร่างกาย (Medical history and physical examination) : แพทย์จะสอบถามอาการ ประวัติการใช้ยา และการใช้ชีวิต
• การตรวจเลือด (Blood tests) : เพื่อตรวจหาภาวะโลหิตจางหรือการติดเชื้อ
• การตรวจอุจจาระ (Stool tests) : เพื่อตรวจหาเชื้อ H. pylori
• การส่องกล้องกระเพาะอาหาร (Gastroscopy/Endoscopy) : เป็นการสอดกล้องขนาดเล็กที่มีไฟและกล้องติดอยู่เข้าไปในกระเพาะอาหาร เพื่อดูเยื่อบุกระเพาะอาหารโดยตรง และอาจมีการตัดชิ้นเนื้อ (Biopsy) ไปตรวจ
• การตรวจหาเชื้อ H. pylori (Tests for H. pylori) : เช่น การตรวจอุจจาระ การทดสอบลมหายใจ (Urea breath test)

การรักษาโรคกระเพาะอาหาร (Treatment of Gastritis)

การรักษาโรคกระเพาะอาหารขึ้นอยู่กับสาเหตุ

• การใช้ยา (Medications)
  • ยาลดกรด (Antacids) : ช่วยลดกรดในกระเพาะอาหาร บรรเทาอาการแสบร้อน
  • ยา H2 blockers : ลดการผลิตกรดในกระเพาะอาหาร
  • ยา proton pump inhibitors (PPIs) : ลดการผลิตกรดในกระเพาะอาหารอย่างมีประสิทธิภาพ
  • ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics – สำหรับการติดเชื้อ H. pylori) : ใช้กำจัดเชื้อ H. pylori
• การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม (Lifestyle changes)
  • การหลีกเลี่ยงอาหารที่ระคายเคืองกระเพาะ (Avoiding irritating foods) : เช่น อาหารรสจัด เผ็ดจัด เปรี้ยวจัด อาหารมัน อาหารทอด
  • การงดดื่มแอลกอฮอล์ (Abstaining from alcohol)
  • การลดความเครียด (Stress reduction) : เช่น การออกกำลังกาย การทำสมาธิ
• การรักษาภาวะแทรกซ้อน (Treatment of complications) : หากเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น แผลในกระเพาะอาหาร แพทย์จะให้การรักษาที่เหมาะสม

การป้องกันโรคกระเพาะอาหาร (Prevention of Gastritis)

• สุขอนามัยที่ดี (Good hygiene) : ล้างมือให้สะอาดก่อนรับประทานอาหารและหลังเข้าห้องน้ำ เพื่อป้องกันการติดเชื้อ H. pylori
• การหลีกเลี่ยงการใช้ยา NSAIDs เป็นเวลานาน (Avoiding long-term use of NSAIDs) : หากจำเป็นต้องใช้ยา NSAIDs ควรปรึกษาแพทย์
• การลดการดื่มแอลกอฮอล์ (Limiting alcohol intake)
• การจัดการความเครียด (Stress management)
• การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ (Eating a healthy diet) : รับประทานอาหารให้ตรงเวลา หลีกเลี่ยงอาหารที่ระคายเคืองกระเพาะอาหาร

อาหารกับโรคกระเพาะอาหาร (Diet and Gastritis)

• อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง (Foods to avoid) : อาหารรสจัด เผ็ดจัด เปรี้ยวจัด อาหารมัน อาหารทอด ชา กาแฟ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ น้ำอัดลม
• อาหารที่ควรรับประทาน (Foods to eat) : อาหารอ่อน ย่อยง่าย เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก ปลา เนื้อไก่ ผักต้ม ผลไม้ที่ไม่เปรี้ยวจัด
• ตัวอย่างเมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยโรคกระเพาะ (Sample meal plans for gastritis patients) : ควรปรึกษาแพทย์หรือนักโภชนาการเพื่อขอคำแนะนำเฉพาะบุคคล

แนะนำอ่าน หวัด vs ไข้หวัดใหญ่ รู้ทัน ป้องกันได้ ดูแลสุขภาพอย่างเหมาะสม

สรุป

โรคกระเพาะอาหารเป็นภาวะที่พบบ่อย การมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสาเหตุ อาการ การวินิจฉัย การรักษา และการป้องกัน จะช่วยให้เราดูแลสุขภาพกระเพาะอาหารได้อย่างเหมาะสม การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตและการรับประทานอาหารมีบทบาทสำคัญในการป้องกันและรักษาโรคกระเพาะอาหาร หากมีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้อง

หมายเหตุ : บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ข้อมูลทั่วไป ไม่ได้มีเจตนาเพื่อใช้ในการวินิจฉัยหรือรักษาโรค หากมีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

แหล่งอ้างอิง

• Mayo Clinic
• National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK)
• American Society for Gastrointestinal Endoscopy